Strona główna
Międzynarodowa konferencja naukowa: „Kształcenie profesjonalistów dla integralnej gerontologii XXI w.” miała miejsce 18-19 października w krakowskiej Akademii Ignatianum. Wydarzenie zorganizowała Katedra Gerontologii, Geriatrii i Pracy Socjalnej Wydziału Pedagogicznego Akademii Ignatianum, pod kierownictwem prof. Ewy Kucharskiej.
Gerontologia na miarę XXI wieku
Jak pomagać na miarę XXI wieku?, Czy instytucja może zastąpić dom?, Jak dotrzeć do seniorów, którzy potrzebują wsparcia, a nie wiedzą o dostępnych formach pomocy?, Jak kształcić młodych do pracy ze starszymi? - m.in. na te pytania starano się odpowiedzieć w Krakowie.
MAŁGORZATA CICHOŃ
"Kształcenie profesjonalistów dla integralnej gerontologii XXI wieku” to tytuł międzynarodowej konferencji naukowej, jaka miała miejsce 18-19 października w uczelni księży jezuitów. Wydarzenie, zorganizowane przez Katedrę Gerontologii, Geriatrii i Pracy Socjalnej Wydziału Pedagogicznego Akademii Ignatianum pod kierownictwem prof. Ewy Kucharskiej, zgromadziło zarówno teoretyków, jak i praktyków.
Dobre praktyki
„Gerontologia - pisze encyklopedia PWN - to nauka o biologicznych przyczynach i skutkach starzenia się człowieka”. Inne źródło dodaje, że to „interdyscyplinarny splot biologii, medycyny, kulturoznawstwa, psychologii i zasadniczo antropologii kulturowej w terenie”. Zaznacza, że gerontologii nie należy mylić z geriatrią, która jest nauką o chorobach wieku podeszłego. Wielowątkowość gerontologii widać było w referatach i prezentacjach, jak i w doborze prelegentów krakowskiej konferencji. Przyjechali goście z różnych stron Polski oraz z zagranicy: Brazylii, Włoch, Niemiec, Czech i Słowacji. Byli to wykładowcy akademiccy różnych dziedzin (pedagogiki, pracy socjalnej, socjologii, medycyny), lekarze, kierownicy placówek społecznych, kapłani. Prof. Gildo Volpato, rektor Uniwersytetu UNESC w Criciuma (Brazylia), przybliżył politykę senioralną w Brazylii, a także nowe kierunki kształcenia profesjonalistów do szeroko pojętej opieki zdrowotnej. O roli uniwersytetu w służbie osobom wieku senioralnego mówił też ks. prof. Stanisław Dziekoński, rektor UKSW w Warszawie.
Podejmowano temat zintegrowanej i zróżnicowanej opieki nad populacją osób starszych (prof. Zofia Kawczyńska -Butrym, UMCS, Lublin), a także samotności, która ma wpływ na zdrowie seniorów (prof. Massimo Casciani z Uniwersytetu Viterbo w Rzymie). Dr Agnieszka Kamińska referowała o chorobach wieku podeszłego, a prof. Ewa Kucharska o roli wsparcia i konieczności zrównoważenia opieki medycznej z opieką socjalną. Skalę problemu pokazała na przykładzie osteoporozy, której konsekwencją są tak niebezpieczne dla wieku senioralnego złamania. Podkreślano rolę aktywności i aktywizacji. Pochylano się nad tematyką sensu życia w starości i sztuką cierpienia. Podejmowano zagadnienia związane z pomocą społeczną, opieką medyczną i paliatywną. Dzielono się „dobrymi praktykami”: Anna Brzęska-Mikoda zaprezentowała - na przykładzie Dziennego Domu Opieki Medycznej, prowadzonego przez Szpital Geriatryczny im. Jana Pawła II w Katowicach - jak odchodzi się od instytucji w kierunku bardziej przyjaznym formom wsparcia.
Likwidacja barier
Wśród prelegentów znalazła się też Jolanta Chrzanowska, zastępa dyrektora z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie.
Jak stwierdziła, choć seniorzy to liczna grupa społeczna, nie wszyscy, na szczęście, korzystają z takich instytucji jak MOPS. Z jednej strony może to świadczyć tym, że osoby te dobrze sobie radzą, z drugiej - przeszkodę dla niektórych może stanowić zbytnia biurokratyzacja, niechęć do poddawania się „wywiadom”. Przedstawicielka MOPS-u przyznała, że ważne, by senior mógł jak najdłużej przebywać we własnym środowisku, ale jeśli jest potrzeba - istnieje możliwość uzyskania różnego rodzaju wsparcia, w tym całodobowej formy opieki.
Fot. Małgorzata Cichoń
Aby skorzystać z usług opiekuńczych, można się zgłosić samodzielnie, jak poprzez np. sąsiadów, osoby z zespołów charytatywnych, kapłanów. Jolanta Chrzanowska dodała, że wśród pomocy oferowanej przez MOPS jest udostępnienie sprzętu rehabilitacyjnego czy wsparcie w likwidacji barier architektonicznych w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych (np. zainstalowanie brodzika zamiast wanny). Na koniec prelegentka postawiła pytanie: „Jak dotrzeć do tych, którzy o nas nie wiedzą?”. Stwierdziła, że informacje, takie jak np. o pomocy dla chorych na Alzheimera, powinny być dostępne powszechnie.
Integracja wiedzy
Z zainteresowaniem wysłuchano referatu dr. Andrzeja Grudzińskiego z Akademii Ignatianum, który mówił o duchowym wymiarze gerontologicznej pracy socjalnej. - Praca socjalna dotyka kwestii duchowych, co nie zawsze jest zauważane i doceniane - stwierdził. Wyjaśnił, że duchowość jest jednym z najtrudniej definiowanych pojęć, wykraczającym poza samą religijność. Zauważył, iż pozbawioną wymiaru duchowego starość można porównać do pasma udręk, ubytków. Podkreślił, że jesień życia związana jest z doświadczeniami egzystencjalnymi, takimi jak: choroby, niepełnosprawność, śmierć bliskich osób czy zmierzanie ku własnej śmieci. Podkreślał wagę wzmacniania sił duchowych seniorów. Przyznał, że pracownik socjalny bardzo często pełni wiele ról, np. pedagoga osób starszych, mediatora, opiekuna - także pod względem duchowym. Dlatego kształcąc pracowników socjalnych, powinno się zwrócić uwagę również na ich przygotowanie do pracy z umierającymi, a także z tymi, którzy doznali utraty kogoś bliskiego.
Podsumowanie konferencji poprowadziła prof. Ewa Kucharska. Podkreśliła, że spotkanie miało charakter bardzo interdyscyplinarny, dzięki czemu możliwe było podzielenie się różnymi doświadczeniami. Głos zabrała też m.in. prof. Zofia Kawczyńska-Butrym: - Dla mnie ważne okazało się podkreślenie roli parafii, co wynika z oczekiwań ludzi starszych oraz ich opiekunów. Doceniają oni możliwość kontaktu z księdzem, gdy mają problemy emocjonalne i duchowe. Tego typu działania nie są włączone w lokalną czy regionalną strategię wsparcia seniorów -dodała wykładowczyni z Lublina, przyznając, że integracja wiedzy potrzebna jest nie tylko pracownikowi socjalnemu, ale także wielu innym dyscyplinom działającym na rzecz poprawy życia osób starszych.
Mówi prof. Ewa Kucharska, kierownik Katedry Gerontologii, Geriatrii i Pracy Socjalnej Akademii Ignatianum w Krakowie:
Chociaż starzenie się jest naturalnym procesem, a starość jednym z okresów życia człowieka, jednak współcześnie obserwowany demograficzny proces starzenia się społeczeństwa jest zjawiskiem nowym. Wydłużenie życia, będące konsekwencją dynamicznie rozwijającej się medycyny, a z drugiej strony spadek liczby urodzeń i ciągłe migracje, prowadzą do wzrostu liczby seniorów. W Polsce w ciągu ostatnich 25 lat, czas przeżycia wydłużył się o 6 lat, a obecnie w naszym kraju żyje ponad 5,5 mln osób powyżej 65 roku życia i 1,3 mln powyżej 80 roku życia.
Procesowi starzenia poświęca się coraz więcej uwagi w Polsce, krajach Europy i świata. Wiek senioralny nie musi być czasem kontemplacji wieku i afirmacji starości, ale ma to być czas, który należy wypełnić treściami pozwalającymi na jej wartościowe i godne przeżycie. Pomyślne starzenie, mające charakter wielowymiarowy, a także zrównoważenie opieki zdrowotnej i socjalnej, to poważne wyzwanie dla systemu zabezpieczenia społecznego, stąd konieczność kształcenia osób na miarę gerontologii XXI wieku. Nie każdy senior potrzebuje opieki instytucjonalnej, ale w wielu przypadkach jest ona konieczna. Istotne jest koordynowanie wszystkich potrzeb, a wśród nich tych zdrowotnych, wynikających z wielorakich schorzeń, np. chorób układu kostno-stawowego, układu sercowo-naczyniowego czy też innych dolegliwości związanych bezpośrednio z wiekiem podeszłym.
Międzynarodowa konferencja „Kształcenie profesjonalistów dla integralnej gerontologii XXI wieku" pozwoliła nam uzmysłowić sobie globalną skalę i wagę problemu, a także wytyczyć - na poziomie interdyscyplinarnym - cele i procedury, dające możliwość przygotowania infrastruktury zdrowotnej, socjalnej oraz sposobów edukacji społeczeństwa. Mam nadzieję, że będzie to przyczynek do podejmowania kolejnych inicjatyw i wpisze się w nurt długofalowych działań.
Źródło: Niedziela Małopolska nr 45 (526), 6 Listopada 2016
